Hoe de Soestenaren aan hun bijnaam kwamen

Het geven van bijnamen, niet alleen voor een persoon, maar soms voor een groep of hele gemeenschap, hetzij een dorp of stad, was vroeger een algemeen verschijnsel. Sommige bijnamen hebben een lang leven, andere zijn vergeten en niet meer bekend. Inwoners van bepaalde steden en dorpen raken hun bijnaam eens gegeven, kennelijk nooit meer kwijt. "Amersfoortse keitrekkers" en "Soester knollen" zijn daarvan een voorbeeld. Tot op de dag van vandaag hebben de Amersfoorters en Soestenaren, de laatsten misschien in mindere mate, hun bijnaam behouden. Moet de bijnaam Soester knol of –knollen voor de inwoners van het oude Soest worden opgevat als een scheld- of schimpnaam, een "schobnaam", zoals men te Soest zegt, iets minderwaardigs? Of is het een spotnaam, die grotendeels berust op een bekrompen gevoel van plaatselijke genoegzaamheid en laatdunkendheid? Een te eng vasthouden aan de plek waar men geboren en getogen is? Eens in zwang, werd de bij- of spotnaam van generatie tot generatie overgeleverd.

Dat het landbouwproduct de soesterknollen, die een grote bekendheid verwierven, de naam hebben veroorzaakt, staat vast, ofschoon men niet zelden, in de loop der tijden, de oorzaak die de bijnaam deed ontstaan, volkomen vergat of verkeerd uitlegde. Niet alzo te Soest, waar de bij- of spotnaam "Soesterknollen" nog geenszins is verdwenen en ook de juiste verklaring gegeven kan worden. Af en toe blijkt zelf dat het een erenaam is, waarop men als Soester inboorling trots kan en mag zijn, als wij tenminste de Carnavalsraad van Soest willen geloven. Deze wijde Raad van Elf maakte op 27 januari 1967, in de Soester Courant bekend:

Vorst Jean Deux en zijn Raad van Elf nodigt de Geachte Soester knollen en knollinnen uit een holderdebolder kolder-avond mee te vieren in zijn Knollentuin, een uitstekend recept tegen managerziekte, nervositeit, narigheid en problemen. Een en ander zal worden opgeluisterd door Willem Wortellof met zijn boerenkapel!

Nu de aloude Eng bijkans als bouwland heeft afgedaan en eeuwige plannenmakers en bureausprinkhanen zijn akkers willen herscheppen en een prachtige stadspark en daarmee tegelijkertijd de Soesterknollen als landbouwgewas hun bestaan zullen beëindigen, lijkt het een geschikt moment de Soesterknollen nog eens op het vuur te zetten, met andere woorden, de geschiedenis, voor zover ons bekend van de Soesterknollen, hier nog eens aan de orde te stellen.